Dr. Τζίρκα βασιλική
ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΙΑ
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΛ), ή αφροδίσια νοσήματα ονομάζονται οι παθήσεις που μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο κυρίως μέσω της σεξουαλικής πράξης, συμπεριλαμβανομένης της στοματογενετικής και της πρωκτικής επαφής. Περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις βακτηριακές κολπίτιδες και ουρηθρήτιδες, τον έρπητα των γεννητικών οργάνων, τα οξυτενή κονδυλώματα, τη γονόρροια, τις χλαμυδιακές λοιμώξεις, τη σύφιλη, τις λοιμώξεις από τριχομονάδες, τις ηπατίτιδες, αλλά και τη λοίμωξη από τον ιό HIV (AIDS).
Η πρόληψη των μολύνσεων από ΣΜΛ προϋποθέτει πλήρη και υπεύθυνη ενημέρωση, ενώ μπορεί να απαιτήσει και τροποποίηση της συμπεριφοράς, των αντιλήψεων, των συνηθειών και των ακολουθούμενων πρακτικών. Σύμφωνα με τους διεθνείς Οργανισμούς Δημόσιας Υγείας, τόσο η θεραπεία, όσο και η πρόληψη βασίζονται σε δύο κύριους άξονες:
Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των ΣΜΛ που περιλαμβάνει:
- Διάγνωση (κλινική/ εργαστηριακή)
- Κατάλληλη θεραπεία
- Ενημέρωση των σεξουαλικών συντρόφων του/της ασθενούς
Ενημέρωση και συμβουλευτική για τις συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και την υιοθέτηση ασφαλέστερων πρακτικών
Η σύγχρονη ιατρική έχει βοηθήσει στο να υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για όλες τις ΣΜΛ και ο Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος είναι ο πλέον ειδικός ιατρός, τόσο για να αναγνωρίσει/διαγνώσει μια ΣΜΛ, όσο και για να τη θεραπεύσει, αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα.
Ο έρπης είναι ένα πολύ κοινό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα και υπολογίζεται ότι αφορά έναν στους έξι ανθρώπους.
Ο έρπης των γεννητικών οργάνων μεταδίδεται μέσω της δερματικής επαφής και προκαλείται από δύο τύπους ιών: τον ιό απλού έρπη τύπου 1 ή τον HSV-1 και τον ιό απλού έρπη τύπου 2 ή τον HSV-2. Ο τύπος του έρπη καθορίζει και τον τρόπο αντιμετώπισής του.
Τα συμπτώματα στα γεννητικά όργανα περιλαμβάνουν μικρές, επίπονες φουσκάλες, που είναι γεμάτες με διάφανο ή κιτρινωπό υγρό. Αυτές βρίσκονται συνήθως:
- Στις γυναίκες:Στα εξωτερικά κολπικά χείλη (χείλη του αιδοίου), στον κόλπο, στον τράχηλο της μήτρας, γύρω από τον πρωκτό και στους μηρούς ή τους γλουτούς
- Στους άντρες:Στο πέος, στο όσχεο, γύρω από τον πρωκτό, στους μηρούς ή τους γλουτούς
- Και στα δύο φύλα: Στη γλώσσα, το στόμα, τα μάτια, τα ούλα, τα χείλια, τα δάχτυλα και σε άλλα μέρη του σώματος
Τα πιο κοινά συμπτώματα έρπη στις γυναίκες:
Φυσαλιδώδη εξανθήματα
Οι μικροσκοπικές φουσκάλες δεν υπάρχουν πάντα, αλλά όταν συμβεί αυτό, είναι πολύ πιθανό να έχετε έρπη γεννητικών οργάνων. Τα φυσαλιδώδη εξανθήματα δεν εντοπίζονται απαραίτητα μόνο στην περιοχή των γεννητικών οργάνων αλλά μπορεί να εκτείνονται στην περιοχή μεταξύ ομφαλού και γλουτών.
Τσούξιμο
Αν νιώθετε τσούξιμο στην ευαίσθητη περιοχή, πρέπει να σας δει γιατρός. Το τσούξιμο είναι ένα από τα πρώτα συμπτώματα της κατάστασης και εκδηλώνεται σε όλη την προσβεβλημένη από τον ιό περιοχή, από τα γεννητικά όργανα ως τους μηρούς.
Ερεθισμός ή φαγούρα
Μερικές φορές οι γυναίκες αγνοούν αυτά τα συμπτώματα επειδή ασκούνται ή φορούν στενά ρούχα και υποθέτουν ότι η φιγούρα ή ο ερεθισμός προέρχονται από αυτά. Στην πραγματικότητα, αυτή η αίσθηση είναι συχνά σύμπτωμα του έρπη γεννητικών οργάνων στις γυναίκες.
Νομίζετε ότι έχετε γρίπη
Περίπου το 70% των γυναικών αισθάνονται ότι έχουν γρίπη λόγω των συμπτωμάτων, όπως πονοκέφαλος, μυϊκοί πόνοι, πυρετός και διόγκωση των αδένων στην πρώτο επεισόδιο έξαρσης, το οποίο είναι και το πιο έντονο, σύμφωνα με το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ.
Πυελικός πόνος
Εάν νιώθετε πόνο ανάμεσα στις περιόδους ή κατά την σεξουαλική επαφή ή παρατηρείτε περίεργες εκκρίσεις, μπορεί να έχετε τραχηλίτιδα, δηλαδή φλεγμονή στον τράχηλο. Προκαλείται από πολλά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, μεταξύ αυτών και του έρπη, και αν δεν αντιμετωπιστεί η υποκείμενη λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα.
Πόνος κατά την ούρηση
Όταν τα ούρα έρχονται σε επαφή με τα έλκη ή τα φυσαλιδώδη εξανθήματα του έρπη, μπορεί να αισθανθείτε κάψιμο στην περιοχή. Ο πόνος είναι έντονος γι’ αυτό συμβουλευτείτε γιατρό για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
Η κολπίτιδα εκδηλώνεται όταν ο κόλπος βρίσκεται σε κατάσταση φλεγμονής, πόνου ή πρηξίματος. Αποτελεί αρκετά κοινή πάθηση και μπορεί να προκληθεί από διάφορες λοιμώξεις ή ερεθισμούς. Αν και αποτελεί δυσάρεστη εμπειρία, συχνά αντιμετωπίζεται εύκολα εφόσον εντοπισθεί η αιτία που την προκάλεσε.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Πολλές γυναίκες που πάσχουν από κολπίτιδα βιώνουν επιπλέον συμπτώματα όπως ερεθισμοί και φαγούρα, ασυνήθιστες κολπικές εκκρίσεις, πόνο κατά την ούρηση ή τη σεξουαλική πράξη καθώς και ελαφριά αιμορραγία.
Η κολπίτιδα μπορεί να αποτελεί συνέπεια κάποιας μυκητιασικής ή βακτηριακής ή σεξουαλικά μεταδιδόμενης μόλυνσης. Μπορεί να αποτελεί το αποτέλεσμα κάποιας αλλεργικής αντίδρασης σε προϊόντα οικιακής χρήσης όπως απορρυπαντικά, μαλακτικά ρούχων και σαπούνια με άρωμα. Επίσης, ερεθισμοί ενδέχεται να προκληθούν και από αλλεργικές αντιδράσεις σε άλλα προϊόντα γυναικολογικής υγιεινής όπως τα κολπικά σπρέι.
Οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να νιώθουν φαγούρα, ξηρότητα ή δυσφορία λόγω της πτώσης στα επίπεδα οιστρογόνων. Η συγκεκριμένη πάθηση ονομάζεται ατροφική κολπίτιδα.
Μπορεί να επηρεάσει άτομα κάθε ηλικίας, αλλά προσβάλλει κατά κύριο λόγο παιδιά, σεξουαλικά ενεργείς ενήλικες και άτομα που για κάποιο λόγο δεν έχουν ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.
Συμπτώματα
Η μολυσματική τέρμινθος εμφανίζεται με μικρά σπυράκια, μεγέθους 1-10 χιλιοστών που μοιάζουν με ογκίδια, ελιές ή μαργαριτάρια. Είναι στρογγυλές, λευκές και γυαλιστερές βλατίδες (θολωτές) με ομφαλωτό κέντρο, που περιέχουν ένα παχύρρευστο υλικό, το σωμάτιο της τερμίνθου. Πολλοί γονείς μπερδεύουν τη μολυσματική τέρμινθο με τη µυρµηγκιά ή τον σταφυλόκοκκο.
Στα παιδιά τα σπυράκια εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο, τον κορμό και τα άκρα.
Στους ενήλικες τα σπυράκια εμφανίζονται κυρίως γύρω από τα γεννητικά όργανα, στο μέσα μέρος των μηρών, στην περιοχή του πρωκτού, στις μασχάλες και στην κοιλιά. Ο ιός προσβάλλει επίσης και η περιοχή γύρω από τα μάτια (στο εξωτερικό μέρος του οφθαλμού).
Τα σπυράκια εμφανίζονται συνήθως στα σημεία τριβής µε ρούχα, όπως στον λαιμό, στη μασχάλη, στον κορμό, στο πρόσωπο, στα χέρια, στα πόδια και στα γεννητικά όργανα.
Τα σπυράκια της μολυσματικής τερμίνθου συνήθως δεν προκαλούν πόνο εκτός εάν μολυνθούν ή παρουσιάσουν φλεγμονή. Συχνά μπορεί να προκαλέσουν κνησμό (φαγούρα).
Μετάδοση
Η μολυσματική τέρμινθος συνήθως μεταδίδεται με τη δερματική επαφή (συχνά μέσω του σεξ στους ενήλικες) αλλά και με κοινά χρησιμοποιούμενα αντικείμενα όπως ρούχα, πετσέτες, σεντόνια κ.λπ.
Επίσης μπορεί να μεταδοθεί από το βρώμικο νερό και από την άμμο στην οποία ξαπλώνουμε το καλοκαίρι. Εμφανίζεται πιο συχνά σε παιδιά που αθλούνται σε κολυμβητήρια και γυμναστήρια αλλά και σε παιδιά που πάσχουν από ξηροδερμία.
Σε αρκετές περιπτώσεις η μολυσματική τέρμινθος, εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να εξελιχθεί ραγδαίως και να υποχωρήσει σε 2-3 μήνες. Επειδή όμως οι νέες βλάβες μπορεί να αναπτυχθούν εκεί που οι παλιές υποχωρούν , συνίσταται να γίνεται η θεραπεία σε αρχικό στάδιο, πριν αυξηθούν οι δερματικές βλάβες και πριν κολλήσουν άλλα συγγενικά ή φιλικά πρόσωπα.
Τα κονδυλώματα είναι μια πολύ συχνή ιογενής λοίμωξη του δέρματος και των βλεννογόνων των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού οφειλόμενα στους ιούς των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV.
Οι HPV ιοί είναι 150 και πλέον, από αυτούς περίπου οι 40 μολύνουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού, και από αυτούς κάποιοι είναι χαμηλού κινδύνου για την ανάπτυξη κακοήθων αλλοιώσεων, και κάποιοι υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη αυτών των αλλοιώσεων.
Μεταδίδονται κυρίως με την σεξουαλική επαφή, από την πρωτομόλυνση ως την εκδήλωση της νόσου, μπορεί να μεσολαβήσει διάστημα από 1 μήνα ώς 1 χρόνο.
Επίσης ο ιός μπορεί να μεταδοθεί με την στοματική ,σεξουαλική επαφή και βλάβες να εντοπίζονται και στην στοματική κοιλότητα.
Δεν προκαλείται μετάδοση του ιού από αντικείμενα, και διασπείρεται συχνά ο ιός κατά την αποτρίχωση με μηχανές ξυριστικές, ξύρισμα, κερί.
Για την αποφυγή των υποτροπών συστήνεται καλή διατροφή, αποφυγή καπνίσματος και ψυχικού και σωματικού στρες.
Η αποτρίχωση είναι προτιμότερο να γίνεται με laser.
H θεραπεία των κονδυλωμάτων ,γίνεται με laser, κρυοπηξία και τοπική φαρμακευτική αγωγή με imiquimod και ποδοφιλυτοξινη
Αν παρατηρήσετε ασυνήθιστες εκκρίσεις, έλκη ή εξάνθημα σε εσάς ή το παιδί σας, ιδιαίτερα αν παρουσιάζονται στη βουβωνική χώρα, απευθυνθείτε στο Δερματολόγο.
Παράγοντες κινδύνου
Οι παράγοντες που μπορεί να ευνοήσουν την μετάδοση της γονόρροιας είναι:
Η σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις.
Ο μεγάλος αριθμός ερωτικών συντρόφων.
Η σεξουαλική επαφή μεταξύ αντρών.
Η μόλυνση με τον ιό HIV, που προκαλεί το Aids.
Επιπλοκές
Αν η σύφιλη δεν θεραπευτεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες σε όλο το σώμα. Η σύφιλη αυξάνει επίσης τον κίνδυνο μόλυνσης με τον ιό HIV, ενώ απειλεί τις γυναίκες με σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια της κύησης. Η θεραπεία μπορεί να προλάβει μελλοντικές βλάβες, αλλά δεν μπορεί να διορθώσει ή να αναστρέψει βλάβες που έχουν ήδη προκληθεί.
Μικρά εξογκώματα ή ογκίδια. Αυτά τα εξογκώματα μπορεί να αναπτυχθούν στο δέρμα, τα οστά, το ήπαρ ή οποιοδήποτε άλλο όργανο του σώματος στα τελικά στάδια της νόσου. Τα ογκίδια αυτά εξαφανίζονται μετά από θεραπεία με αντιβιοτικά.
Νευρολογικά προβλήματα. Η σύφιλη μπορεί να προκαλέσει μία σειρά από προβλήματα στο νευρικό σύστημα, όπως εγκεφαλικό, μηνιγγίτιδα, κώφωση, διαταραχές στην όραση και άνοια.
Καρδιαγγειακά προβλήματα. Μπορεί να προκληθεί ανεύρυσμα και φλεγμονή στην αορτή (τη μεγαλύτερη αρτηρία του σώματος), καθώς και σε άλλα αιμοφόρα αγγεία. Η σύφιλη μπορεί επίσης να επιφέρει βλάβες στις βαλβίδες της καρδιάς.
Μόλυνση HIV. Έχει υπολογιστεί ότι οι ενήλικες με σεξουαλικά μεταδιδόμενη σύφιλη ή άλλα έλκη στα γεννητικά όργανα έχουν 2 έως 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν με τον ιό HIV. Μία πληγή της σύφιλης αιμορραγεί εύκολα, παρέχοντας έτσι μία οδό στον ιό HIV για να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Επιπλοκές στην κύηση και τον τοκετό. Αν μία γυναίκα είναι έγκυος, τότε μπορεί να μεταδώσει τη σύφιλη στο αγέννητο μωρό της. Η συγγενής σύφιλη αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο αποβολής, θνησιγένειας και θανάτου του νεογνού μέσα στις πρώτες μέρες της ζωής του.